İLHAMİYYAT

1- PARTİLEŞME

Birer “Hukuk Devleti” olan Anayasal demokrasilerde “Parti”, devleti yönetecek “Hükümet”i oluşturacak ve politik yelpazede Sağ-Milliyetçi-Muhafazakâr, Sol-Sosyalist, Sosyal Demokrat, Merkez-Liberal ideolojilere sahip örgütlü bir toplumsal formasyondur. Motivasyonu ise, topluma hizmet (Honorial Duty) olabileceği gibi; temsil ettiği kitlenin sosyal, hukuki, kültürel, ekonomik çıkarlarını –hukuki çerçevede- korumak ve geliştirmek de olabilir. Avrupa demokrasilerinde partiler, büyük ölçüde böyledir. Türkiye’de de demokrasiye geçtikten (1950) sonra böyle partiler kuruldu, iktidara geldi ve ülkeyi yönettiler. Türkiye’nin Avrupa’dan farkı, “Devrim” ile kurulduğu ve imparatorluk bakiyesi çoğul bir demografiye sahip olduğu için, partiler, ülkenin sosyal-kültürel ve ekonomik sorunlarını çözmeye dönük düşünsel, teorik, ideolojik olmaktan çok; “seküler/çağdaşçı”, “dinsel” ve “etnik” ağırlıklı “kimlik” siyaseti yapıyorlar.

2- ŞİRKETLEŞME

Türkiye, Endüstri devrimini kaçırdığı ve Tarımda da makinalaşmaya geç kaldığı için, Osmanlı imparatorluğundan beri ekonomik hayat, üretim, emek, kazanç ve teknolojik bir proses olmaktan çok; “Politik” bir kategoridir. Yani fakirlik ve gelir dağılımı sorunu olan bir ülkedir. Böyle ortamlarda, “Parti”, siyasal-ideolojik bir kategori; üyeleri de “partizan” veya “militan” (Türkiye bağlamında bir zamanlar olduğu gibi: Mücadeleci, Ülkücü, Devrimci, Akıncı, Mücahit, Islahatçı…) olmaktan çok; parti, ekonomik bir kategoriye (şirket), üyeler de iş/rant alan-veren, iş-memuriyet bulan ortaklara dönüşür. Parti, -büyük ölçüde-çıkar ilişkisine dayanan bir “Biz”e dönüşür. İktidar olmak, nüfuz hırsızlığının aracına dönüşür: “Bal tutan, parmağını yalar.” “Rüşvet” ve “Yolsuzluk”, norm haline gelir: Şık şık eden nalçadır; işi bitiren akçedir.” “Varsa pulun, olurum kulun; yoksa pulun, kapıdır yolun.” “Selam verdim, rüşvet değil deyü almadılar” (Fuzuli). “Biraz da biz ölelim”, “Çalıyorlar; ama, çalışıyorlar”.

3- TARİKAT VE CEMAAT

Doğuşu itibari ile ve sosyolojik olarak “Tarikat”, Selçuklu ve Osmanlı toplumlarında oluşmuş, pür/salt dinsel (takva, züht, riyazet) bir oluşumdur. Osmanlının ortalarından itibaren “Politik” ve “İktisadi” bir veçheye bürünmeye başlar. Tarihçi-akademisyen Zekeriya Işık, kaleme aldığı “Tekkedeki İktidar” (Konya. 1017), “Şeyhler ve Şahlar” (Konya.2015) ve “Devlet ve İktidar” (Konya.2016) adlı çalışmalarında müdellel olarak bu yapıların illegal olarak siyaset ve iktisatla olan ilişkilerini inceler. Devrimle birlikte yasaklanan bu yapılar, yeraltına çekilerek faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. 1950’den sonra da yavaş yavaş su yüzüne çıkarak sağ iktidarlar ile simbiyoz ilişkilere girmişlerdir. 2000’li yıllardan sonra da tamamen politikleşerek iktisadi holdinglere dönüşmüşlerdir. Din, -büyük ölçüde- politik ve iktisadi mevzi kazanmak için “istismar” aracına dönmüş durumdadır. Kişi kültüne (şeyh, veli, kutup, gavs…) bağlı bu yapılar, sorumluluğunu müdrik fertlerden oluşan, akli ve düşünme kapasitesini kullanabilen bireylerden oluşmuş Müslüman toplum (ümmet) veya modern toplum (Cemiyet) oluşturmanın önünde birer engeldir. Bunlara demokrasilerdeki “Sivil Toplum Kuruluşları (NGO)” gözü ile bakmak, yanlıştır. Tarikatın Sosyolojik gerçekliği, teolojik ve ahlaki tartışmalılığını engelleyen bir gerekçe oluşturmaktadır. Bu sosyoloji, demokrasinin bir unsuru olan “Parti”yi de kendine benzeterek Türkiye’de etkinliğini sürdürmektedir: Halife-Sultan/Padişah kodu, Şeyh-Gavs kodu ile birleşince, kişi tapınımı kültü-kültürü-karizması doğmaktadır: “Balık, baştan kokar.”, “İmam,…..sa; çemaat…”, “Başın sağolsun”, “Baş, başa bağlıdır.”…

Cemaatlere gelince, devrimden sonra dinin halı altına süpürülmesine aksülamel olarak ortaya çıkmış, halkın dini ihtiyaçlarını karşılayan oluşumlardır. Başlangıçta, hepsi fedakârlığa dayanan pür dinsel oluşumlardır. 1950’lerden sonra, onlar da giderek politikleşerek Sağ iktidarlar ile simbiyoz ilişkiler geliştirmişlerdir. Bunların en meşhuru olan “The Cemaat” iki binli yıllardan itibaren Şi^, nitelemesi ile “Takiyye”; Sünnî nitelemesi “İlm-i Siyaset” yolu ile politikleşerek, holdingleşerek beraber yol yürüdüğü seçilmiş meşru iktidara “Darbe” vurmaya kalkıştı (15-Temmuz). Diğerleri de, hala politik ve iktisadi faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyorlar.

4- MAFYALAŞMA

Devlet hesap-kitap, hukuk-kurum, şeffaflık ve denetle(n)medir. Mafya ise, Hegel’in “Köle-Efendi Diyalektiği”ni izah etmek için söylediği: “Çatışmada/savaşta yaralanmayı ve ölümü göze alan “Efendi”; bunu göze alamayan, “Köle” olur” prensibi gereği, şiddete dayalı, illegal olarak yaratılmış karanlık bir karizma üzerine kurulur. Mafya veya çete ile “Devlet”i birbirinden ayıran temel husus, Devlette şiddet kullanımının hukuka bağlanmasıdır. Devlet, yasaya bağlı olarak hareket eder; yaptıkları, hukuk kurumları tarafından denetlenir. Mafya ise, illegal olarak “Racon keser.” Türkiye’de uzun süreden beri siyaset ve iktisat alanlarında mafyöz ilişkilerin oluştuğu gözlemlenmektedir. Meşhur mafya grupları ve liderlerinin isimleri, kamuoyu tarafından bilinmektedir. Son dönemlerde hukuka olan güvenin azalmasına paralel olarak, çeteleşmelerde ve bireysel/kişisel sokak infazlarında artış gözlemlenmektedir.

5- SONUÇ

Marxist Felsefe, siyaseti, ekonomik “Sınıf Çatışması” olarak görür. Felsefe ve Din ise, siyaseti genellikle “Pratik ahlak” olarak niteler (Platon, Aristo, Farabi, Kant; Hristiyanlık, İslam). Demokrasi teorisyenleri ise, ekonomik ve etik kaygıyı eşit düzeyde uzlaştırmaya çalışırlar. İslami açıdan siyaset, toplumun tümünün sorumluluğu olarak “adaleti ayakta tutmak” (4/235,5/8); kamu işlerini deruhte eden kişiler için de bu işleri birer “emanet” (4/58) olarak görmek ve ona ehil/liyakat sahibi olmaktır. Halkın güvenlik, huzur ve refahını deruhte etme çabasıdır. Demokrasi ve Parti, siyasetin Güç İstencine yaslı Şeytansı doğasını, “Ehven-i Şer” olarak konsolide etmeye çalışır. Demokrasinin, “fazilet”i ortaya çıkarmak için elverişli bir aparat olduğu doğrudur. Ancak, rezil insanlar tarafından içi her türlü boşaltılabilir. Avrupa ve Türkiye’nin demokrasi tarihinde bunun çokca örneklerini bulmak mümkündür.

“Minareyi çalan, kılıfını uydurur”

“Haydan gelen, Huya gider”

TEOLOJİK-POLİTİK ZEMİN

Yazıya ser-levha yaptığım bu iki “Atasözü”, Osmanlı-Türk Teo-Politik iktisadının özünü ele verir: Din İstismarı/Ganimet Ekonomisi. Birinci söz, çalmanın büyüklüğünü/cesametini ve çalınanın aidiyetini (din) gösterir iken; ikinci söz, ganimetin, kimin adına alındığını (Hayy) ve kimin adı(Hu) kullanılarak israf edildiğini ima eder. Örneğin: “Vakıf” kurumu, özünde özel mülkiyeti kamu hizmetine tahsis etmek iken; Osmanlı’da ve Türkiye Cumhuriyetinde –büyük ölçüde- kamuya ait mülk, mal ve menfaati özele transfer etme pratiğine kaymıştır. Verilen ihale karşılığı çift minareli cami “rüşveti”, ikinci bir “Minare Kılıfı” örneğidir.

Önce Araplar, sonra da Türkler’in İslam ile ilişkileri, “Tebliğ ve İrşat”tan ziyade, “Fütuhat ve Ganimet” ilişkisi olmuştur. Kur’an’ın nüzulü dönemindeki meşru savaşlarda bir yan ürün olarak meşru görülen “Ganimet”, Hz. Muhammedin ölümünden sonra giderek asıl gaye, amaç, hedef haline dönüşmüştür. “Fütuhat” kavramı, Kur’an’daki (Fetih Suresi-Hudeybiye Anlaşması) İslam’ın yayılması için anlaşma ile kapı açma anlamından, Arapların şedit, çapulcu ve kabileci doğalarının politik praxisine evrilmiş; “Ganimet” güdüsü ise, bunun yakıtını sağlamıştır. İslam ile müşerrefe olan Türkler ise, “Asker-Göçebe” doğaları ile politik hakimiyet mefkurelerini “Nizam-ı Alem” ve “Kızıl Elma” kavramları dolayımı ve İslam yakıtı ile “Gaza”ya dönüştürmüşlerdir. Gaza da, doğrudan ganimet getiriyordu. Saltanat rejiminde “Devlet”, din ile dolayımlandığı (Hilafet) için; Sultan da (Vezir ve siyasi bürokrasi dahil), din ile dolayımlanıyordu. Bu durumda mülk olarak toprak ve hazine de, “Herkes”in değil; “Hiç kimse” nin yani “Allahlık” oluyordu. Bu da, Sultana veya Halifeye –Zıllullah olarak- mülkü istediğine “Arpalık” veya “Miri Malı” olarak “peşkeş çekme”; hazineyi de, “Talan etme” imkânı tanıyordu. Hz. Ebubekir ve Hz. Ömer’ın “Kamu malı”na karşı belli bir hassasiyet gösterdiklerini ayrı tutmak lazımdır. Bu arada kamu malının, “Tüyü bitmemiş yetimin hakkı” veya “Kul hakkı” olduğu da,- edebiyat olarak- dillerden düşmüyordu.

OSMANLIDA POLİTİK İKTİSAT

İktisat tarihçimiz rahmetli Sabri Ülgener, “Din, İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı” ve “İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası” adlı çalışmalarında Osmanlı döneminde siyaset, iktisat ve din arasındaki ilişkileri dikkatli bir şekilde analiz etmiştir. Siyaset ile iktisat arasındaki ilişki bağlamında şöyle diyor: “İnkâr edilmez ki, konak veya malikâne hayatında yahut yüksek payeli devlet memurlarının elinde biriken servet, sabırlı ve devamlı bir tasarruf sonunda üremiş/üretilmiş, yoktan var edilmiş değil; bilakis, mevcut bir servet yığınının başkası sırtından (elinden-İG) alınması, yani sadece el değiştirmesi suretiyle meydana çıkmıştır. Mal, servet, içtimai paye ve mevki -öyle görünüyor ki- yan yana yürüyen, biri diğerini tamamlayan iki faktör vaziyetindedir. Refah seviyesi, emek ve istihsal ölçüsü ile değil; belki muhtelif sınıf ve zümrelerin üst üste tabakalanmaları, içtimai ehramın (piramit) kaide veya zirvesine yakın bir noktada yer almak sureti ile tayin edilir…” (Ülgener, İktisadi Çözülmenin ahlak ve Zihniyet Dünyası. İst. 1981. S. 177) …”Şu dağınık müşahadeleri birbirine ekleyerek, umumi bir neticeye varmak mümkündür: Servet, her şeyden evvel politik bir kategori olduğuna göre; gelir dağılımında gündelik maişet haddini aşan bir pay sahibi olabilmenin en emin ve kestirme yolu, üst kademelerden birine çıkmak; yahut daha kolayı, oradakilere intisap (yalakalık-yanaşma-İG) etmektir.” (Ülgener, a.g.e, 178.). “Türklerde üst tabaka, göçebe karakterinden çok şeyler muhafaza etmiştir. Türk köylüsü, tipik bir köylü olduğu halde; şehirli, şehir iktisadına yabancı bir efendi tabakası, bir muharip ve memur kastı vücuda getirmiş; kibirli, kazanma ve çalışmaya fazla ehemmiyet vermeyen, iş hayatını hor gören bir sınıftır.” (Ülgener, a.g.e. 201). Osmanlıda Yahudilerin Bankerlik, Kuyumculuk, Tüccarlık; Ermenilerin Mimarlık, Zanaatçılık; Rumların, Esnaflık yaptıkları bilinmektedir. Türkler ise, genellikle Çoban, Manav Rençber/Çiftçi ve Asker (Yeniçeri) idi. Ülgener, “Din/İslam/tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı” adlı çalışmasında da Osmanlıdaki Tasavvuf-Tarikat örgütlenmesinin, Devletin iktisaden çözülmesinde ve çökmesindeki olumsuz ahlaki rolünü analiz eder. Günümüzden örnek vermek gerekirsek, Menzil Tekkesinin(çorba), Holdingleşmesinin Politik-iktisadının teolojik genetiği; Ve 34 GVH(Gavs Hazretleri) pilakalı çakarlı aracı ile güvenlik şeridini ihlal eden bir müridenin pratiği.

TÜRKİYE’DE POLİTİK İKTİSAT

Cumhuriyet dönemi toplumu, bu kültürel arka planı, genetiği olduğu gibi miras olarak devralmıştır. Kılıç elden düştüğü; “Tüfek icat oldu, mertlik bozulduğu” için, ganimet güdüsü, kendi bedenine yönelmiş; kendi etini yemeye başlamıştır. Cumhuriyet kadroları, rasyonel endüstri toplumuna, ekonomisine geçiş için bir düzine adım atmışlardır. Ancak, şuuraltındaki “ganimet” kodu, fazla geriletilememiştir. Tek Parti döneminde Ekonomi, Ülgener’in dediği gibi, hâlâ/büyük ölçüde “Politik bir kategori” olarak kalmıştır. İcat çıkarmaya/teknolojiye, emeğe, üretime, endüstriye/sanayiye dayalı modern bir ekonomi oluşturulamamıştır. Ganimet genetiği, seküler-muhafazakâr ayrışmayı yanlamasına keserek devam edip sürmüştür. Muhafazakâr halk, destekledikleri iktidar için: “Çalıyorlar; ama, çalışıyorlar” yargısını üreterek “ehven-i şe”re tav olmuştur. Devlet aygıtı, “nüfuz hırsızlığının” makinası olmuştur (“Bal tutan, parmağını yalar”) ve halk, buna razı olmuştur. Bu güdü, Kartal güdüsü değil; Çakal güdüsüdür: Çökme, kapma, vurgun, mafya, çalma. -Silah teknolojisi-Selçuk Bayraktar hariç- “Üretim” yapanlar, adetâ cezalandırılmaktadır. Bir bardak çayın, yüz metrelik bir mesafe içinde 15tı ve 100 tl olması, orada artık “fiyat/ücret/paha” diye bir normun kalmadığını; aleni “vurgun”un norm haline geldiğini; hatta şikayet ettiğimiz “Hır-sızlık”ın yani “gizliden alma”nın da kalmadığını gösterir. Fason/merdiven-altı mal üretiminde, Çin ile yarışırız. Avrupalıların, “Dünyada Balı iki topluluk üretir: 1- Arılar, 2- Türkler” sözü, doğrudur. Süte su katma(tağşiş) ikinci tabiatımız haline geldi.

Son yirmi beş yılda Ekonominin “inşaat/rant”a dayanması, devlete ait toprağın ve özel mülkiyete ait tarlaların, “emlak” ve “arsaya (ranta)” dönüştürülerek ve “Emsal” ile de hava/gök (ufuk-güneş-rüzgâr) gasp edilerek para kazanmaktır. Sermaye, -Osmanlıda olduğu gibi- siyaset yolu ile el değiştirmektedir. Diğer taraftan, “Gecekondu” ile kamu arazisini gasp eden köy-taşra kökenli yurttaşlarımız, göğü (minareyi) çalan siyasetçiler ve müteahhitler sayesinde, “Kat Karşılığı” havadan para kazanmaktadır. Şehirlerdeki “Mahalleler ve “Çarşı-Pazar” -ki Müslümanlığın icabı olan komşuluğun ve sosyalleşmenin tezahür mekânlarıydı- TOKİ ile yok edildikten sonra; köyler, mahalleye dönüştürülerek imara/ranta açıldı. “Kanal İstanbul” projesi de böyle bir rant projesidir. Hâsılı, Türkiye’de iktisat, politik bir kategori olarak hâlâ siyasete bağlıdır. Halkımız, hırsızlığa karşı değildir; çalınanın, kendisiyle paylaşılmamasına karşıdır. Türkiye’de depremlerin yüksek sayıda ölüme ve ağır seviyede yıkıma dönüşerek “felaket” ile sonuçlanmasının nedeni, halkımızın, müteahhitlerin, Belediyelerin ve siyasi erkin müşterek ve müteselsil hırsızlıklarıdır. Suçu ve sorumluluğu da, utanmadan götürüp Tanrının üstüne atarlar: “Kader”. Muhafazakârlar, hırsızlığı “Kitabına uydurarak” ve “Hile-i Şeriyye” ile çalacakları minareye “Fetva” ve “Kanun” ile kılıf uydurarak yaparlar: Kurul üyeliklerinden dört-beş maaş, iş yapmadan-işe gitmeden “Kızakta” kalarak maaş alma…vs. Sekülerler, çalma işini ellerine-yüzlerine bulaştırırlar. Diğerleri kadar profesyonel(“kitabına uydurm”a) değildirler.

“Kentsel Dönüşüm” adı altında Fikirtepe’de (İstanbul) inşa edilen –benzerleri Ankara ve Bursa başta olmak üzere metropollerde de mevcut- “Beton Ormanı”, Türkiye’de halkı ve siyasetçisi ile nasıl bir şehir, ev/mesken/mekân, insan(medeniyet) anlayışına sahip olduğumuzun kanıtıdır: Korku filmi gibi, barbarlık.

SONUÇ

Hırsızız, çünkü fıtrî-kültürel olarak genlerimizde var( konma, kapma, ganimet, çökme-çökertme); daha sonradan da bunu, teoloji ile dinselleştirdik. İtikat(“iman” değil) ve ibadet(“ahlak” değil) ile oluşturduğumuz bir “Din” ajandası ile hırsızlık yapıp haram yiyoruz. İmanımız ve/veya ahlakımız olsaydı, tammuden veya kılıf uydurarak(“Kitabına uydurma”/”Hile-i şeriyye”) minareyi çalmayacaktık, haram yemeyecektik. Siyaseti ahlak ve ibadet(“Halka hizmet, Hakka hizmettir”) olarak görmeyip; onu “Güç istenci” ve “Kurnazlık” olarak gören her dindar(“İslamcı”?), çalar; hem de “Deveyi hamudu ile birlikte” çalar.

1-TARİHİ GENETİK: İKİ “ASLİ GÜNAH”

Siyaset, Müslümanların tarihinde tâ başından beri iki “Asli Günah” ille maluldür. Bunlardan biri “Allah Yolunda” Cihat ve Fütuhat adı altında ganimet ve gasp siyaseti; ikincisi ise, peygambere atfedilen “Harp Hiledir” hadisine dayanarak siyasetin “Hile(kârlık)” olarak dinen meşrulaştırılmasıdır. Önce “Ganimet” siyasetinden başlayalım. Kur’an’ı nüzul döneminde Müslümanları yurtlarından çıkaran ve onları yok etmek isteyen (To be or not to be) müşriklere karşı yapılan savaşlar “Allah Yolunda” ve “Cihat” olarak nitelenmiş ve bu savaşlarda galibiyet halinde alınan “Ganimet”ler helal olarak görülmüştür. Bedir savaşının raporu olan “8. Enfal Suresi”, bu gerçeği ortaya koyar.

Savaşlara bazı müminler salt ganimet için; bir grubu da, Allah rızası veya Ahireti kazanmak için (Allah yolunda) katılıyordu: “Bir kısmınız dünyevi karşılık; bir kısmınız da Ahirette karşılık almak için katılıyordunuz.” (3/145). “Ortada garantili ve kazancı bol bir sefer (ğazve-savaş) olsaydı; kuşkusuz arkandan gelirlerdi; fakat, yol uzun, hava sıcak ve ölüm tehlikesini görünce: “Gücümüz olsaydı, mutlaka sizinle savaşa gelirdik” diyecekler. Oysa Allah, onların düpedüz yalan söylediğini biliyordu.” (9/43). Ayrıca, ganimetlerin dağıtılmasında peygambere yapılan itirazlar, bu çapul yapma/ganimet tutkusunun, Araplardaki gücünü gösterir (9/57-59).

Yani İslami açıdan düşmanlık ve savaş, kurucu dönemde (610-632) fiilen müşriklerin veya Yahudilerin başlattığı bir durum olmuştur. Savaşta zafer (fetih) kazanıldığı gibi; ganimet de kazanılabiliyordu. Kur’an açısından “Ganimet”, savaşın bir yan ürünüdür; asıl değil, asıl olan Müslümanların korunması ve İslam’ın tebliğ edilmesiydi. Oysa birçok sahabe için o, gerçek amaç/gaye/hedefti. Örneğin Bedirde: “Siz, -sadece- kervanı vumak istiyordunuz; oysa Allah, hakikatın tezahürünü ve kafirlerin kökünün kesilmesini istiyordu.”(8/7)

A)GANİMET EKONOMİSİ

Hz. Ömer ile başlayan “Fütuhat” döneminde giderek ganimet, “yan ürün” olmaktan çıkıp; asıl amaç-gaye, hedef haline geldi. Bunun sebebi, Arapların şiddete teşne tabiatları ve çapulcu tıynetleridir. Allah, peygamberi Araplara tebliğci ve örnek olmasını; Arapların da ”diğer insanlar için tebliğci ve örnek olmasını istiyordu (3/110, 2/143). Araplar, Hz. Muhammed’in ölümünden sonra, ilmî tebliğ heyetleri oluşturup etrafa gönderecekleri yerde; kılıçlarını çekip birbirini boğazlamaya (Cemel, Sıffın, Harre, Kerbela…) ve etrafa saldırmak için ordular oluşturmaya başladılar: Kalem yerine, kılıç; tebliğ yerine, işgal. Oysa Hz. İsa’nın “Havari”leri, onun ölümünden sonra pagan Roma imparatorluğunun yüz yıllar süren baskı, işkence, katliam ve zulümlerine rağmen; yılmadan ve de silaha/şiddete başvurmadan dinlerini etrafa yayarak, tebliğ ederek, Roma’nın Hristiyanlaşmasını başarmışlardır. Müslümanlar ise şöyle davranıyorlardı: Ordu teçhiz edip ülke sınırlarına/kapılarına dayanıp: 1- “Müslüman ol” teklifi yapıyor, karşı taraf: “Olmuyorum” deyince; 2- “O halde, boyun eğ ve vergi/haraç öde” teklifi yapılıyordu.

Bu da reddedilince; 3- “O halde, savaş/kılıç” deniliyor ve karşı taraf yenilince; 4- karıları-kızları cariye, erkekleri köle ve malları ise ganimet oluyordu. “Fi sebilillah”, “Cihat” ve “Fütühat” kavramları ile İslam, istismar ediliyordu(semere, ürün, zenginlik, mal-mülk, cariye-köle…). Yahudi ve Hristiyan din adamları olan Ahbar ve Ruhbanlar da, daha önceden, Arapların yaptığına benzer şekilde, dini kullanarak insanların mallarını-mülklerini yiyorlardı (9/34): “Din sömürüsü”.

Böylece Müslümanların kurmuş oldukları devletlerde Hazinenin birinci gelir kaynağı “Ganimet” oluyordu: Yani durduk yerde ümüğü sıkılarak, çökülen, gasp edilen, gayri müslimlerden alınan mal: “Ganimet Ekonomisi”. İşgal edilen ülkenin halkı, Müslüman olunca, “vergi/haraç” gelirleri düştüğü için, Emevi valilerinin, halkın Müslüman olmasını istemediği, etek/sünnet kontrolleri yapıldığı dillere destandır.

“Hay’dan gelen Hu’ya gider” sözünün (Hay ve Hu’nun Allah’ın sıfat ve zamiri olduğuna dikkat!) politik iktisadi anlamı şudur: Ganimetten/elden gelen zenginlikler (Hazine) politik erk tarafından avanesine, yakınlarına, kendine payanda olanlara Ulufe, Arpalık ve Vakıf… adları altında peşkeş çekilir. Çünkü bu zenginlikler, “Hiç kimsenin=Allahlıktır.” Çünkü, “Devlet” in kendinde taşahhus ettiği Sultan-Halife, modern Ulus Devlette ve Burjuva demokrasilerinde olduğu gibi, Halkın/herkesin/kamunun temsilcisi değil; Allah’ın ve Peygamberinin “Hilafeti ve Halifesi”dir. Abbasiler döneminde de, her biri, Allah’ın bir şeysiydi (zıllullah, kaim biemrillah, muiz lidinillah, adudullah…). Müslüman toplumlarda Devlet erkinin yani siyasi ve bürokratik heyetin, hazine arazilerini ve malını-mülkünü gasp etmesi, har vurup harman savurması, işte buradan geliyor.

B) HİLE OLARAK SİYASET

İkinci “Asli günah”, peygamberimizin gerçek savaş hakkında söylediği “Harp, hiledir” sözünü –ki bugünkü karşılığı: “strateji” ve “taktik” demektir-, alıp siyasete uygulanması, yani siyasetin, sünnî paradigma tarafından sürekli “savaş” olarak algılanması ve icra edilmesidir. Şiîlik, bilindiği gibi, erken dönemlerinde sürekli muhalefette olduğu/kaldığı için, siyaseti “Takiyye” olarak teolojileştirdiler ve öyle yaptılar. Ancak, Sünnilik, siyaseti, ta başından beri iktidarda, iç-savaşta hile olarak icra ettiler.

Arapların sahip olmakla övündükleri dört “Dâhi” lerinin (Duhat’l-Arab) tamamı, siyasette yani kabile savaşlarında “kurt-tilki-çakal” niteliklerine sahip olmalardır. Hatta Sünnilik, “hile” ve “savaş” olarak siyasete “ilim” payesi vermiştir (“İlm-i siyaset”). Dolayısıyla siyasette kurnazlık, pusu kurma, kumpas, kandırma, ikiyüzlülük, sözünde durmama, dek-dubara-dolap çevirmenin hepsi, peygamberimizin hadisine dayandırılarak – daha doğrusu, hadis çarpıtılarak- meşrulaştırılmaktadır.

Savaşın/düşmanlığın sebebi, Kur’an’da olduğu gibi zulüm (2/193) ve işkenceye(fitne-2/191)karşı savunma-korunma çabası (Cihat-Fetih) olmaktan uzaklaştırılmıştır. Ulema, savaşın ve düşmanlığın sebebini “küfür” veya “şirk” olarak yeniden vazedip; dünyayı “Daru’l-İslam” ve “Daru’l-Harp” olmak üzere “sürekli savaş-düşmanlık durumu” olmak üzere ikiye bölmüştür. Hanefi fıkhı da, -bilindiği gibi- Daru’l-Harpte her türlü naneyi yemeyi mübah/meşru görmüştür. Oysa Allah, müşriklerden/Mekke’den kaçıp müminlere/Medine’ye sığınan mümin kadınların, müşriklerden aldıkları mihirlerini, geri iade etmelerini istemişti (60/10).

Hasılı, tarih boyunca Müslüman hakanlar, beyler, padişahlar, sultanlar, halifeler…, kendilerini genellikle “Saldıray” pozisyonunda görmüşlerdir. “O devirlerde dünyanın raconu öyleydi; herkes öyleydi” denerek bir savunma yapılacaksa; o zaman, Allah’ın farklı ve doğru bir görüşü yok muydu? diye sorabiliriz.

Yukarda değindiğimiz gibi, Kur’an’da böyle bir altarnatif yol vardı. Benim Araplara karşı özel/sübjektif bir gıcıklığım yoktur. İrite olduğum şey, Yahudilerin nadanlığına benzer şekilde, kendilerine yükleneni “tebliğ “görevini üstlenme yerine; genellikle ganimeti, ekonomi; hileyi, siyaset olarak içselleştirip, ellerine kılıç alarak sağa-sola sallamalarıdır.

2-TÜRKİYE GERÇEĞİ

Osmanlı imparatorluğunun yıkılması ile İttihat ve Terakki partisinde toplanan Türkçü ve Batıcı elitler, İstiklal savaşından sonra bir “Devrim” yaparak eski rejimi (Hilafet-Şeriat-Tarikat) ilga edip, yerine “Tanzimat” ve Meşrutiyet” geçmişi olan modern bir ulus devlet kurdu.

Devrimin, “dinsel” olduğu(Hilafet-Şeriat-Tarikat) iddia edilen bir rejimi yıkması, muhafazakâr-mütedeyyinlere, devrimciler ile aralarındaki sınırı yani “Biz” ve “Onlar” veya “Dost” ve “Düşman” sınırını “din” yani iman ve küfür veya hak-batıl üzerinden çekme ihtimali verdi. Oysa devrimciler de Anadolu’yu gayri Müslimlerden boşaltarak %99 Müslüman olan ahali üzerine bir Müslüman-Türk (Hanefi-Maturidi) devleti kurmuşlardı. TBMM, 1921’de M.Kemal’e -kendi isteği üzerine-“Gazi” lik ünvanı(Osman Gazi- Orhan Gazi) vermiştir.

Devrimin önderi başta olmak üzere diğer ileri gelenlerinden aleni olarak “Müslüman” olmadığını söyleyen kimse de yoktu. Onlar da, din mevzusunda sohbet açıldığında, rahatça: “Benim dedem de hacıydı”, “Annem-nenem başı örtülü idi”… diye sohbeti sürdürürlerdi.

Prof. Dr. İlber Ortaylı hocanın bir tv programında anlattığına göre, ünlü Müslüman alim Fazlurrahman, ABD’de bir konferansta Türklerin, devrim ile İslamiyet’i terk ettikleri şeklindeki Filistinli bir Arab’ın iddiasına karşılık olarak: “Türklerin yaptığı “devrim”, fıkıh alanında kendilerinin yaptığı serbest bir içtihattır ve meşrudur; ayrıca Türkler, hala “Seyfullah” olmayı da sürdürüyorlar demiştir. Bu yargı, bence de doğrudur. İçtihat hatası ile taammüden irtidat ayrı şeylerdir.

Sünnilik, erken dönem sahabe arasındaki iç-savaşlarını “içtihat hatası” olarak yorumlamıştır; kimseyi “tekfir” etmemiştir. Türk Devriminin içtihat hataları mevcuttur. Geç kalmış olsak da, onlar, zamanla düzeltilir. Yeter ki muhafazakâr/mütedeyyinler, dipte içgüdü ve istiğna yatan “Daru’l-Harp Fıkhı” maskaralıklarına girişmesinler.

Devrimin ikinci adımı olan “Demokrasi”de (birinci adım Cumhuriyetti) ülke sınırları içinde yaşayan insanlar, “vatandaş” lar olarak Anayasada eşittirler. Devlet bütçesi de, büyük bölümü vergilerden müteşekkil olarak herkesin hakkıdır. Din dili ile söyleyecek olursak “Kul Hakkı”dır; “Tüyü bitmemiş yetimin hakkıdır.” Siyasi erk, -kim olursa olsun- kamudan aldığı yetki ile bütçeyi hakkaniyetle-hukukla yönetir; keyfine göre yakınlarına/yandaşlarına, partililerine, kendi mezhebinde-meşrebinde olanlara peşkeş çekemez. Bu, yasaktır veya haramdır.

Devlet, sosyal yardımı vatandaşlarına tüzel kişiliği adına hakkaniyetle yapabilir; sultan, hakan, lider, karizma… kendi adına “lütuf” olarak, karşılığında o(na)ylarını satın almak üzere dağıtamaz. Demokraside siyaset, kişi kültünün (lider-karizma) insafına (merhamet-zulüm) ve idrakine (zekâ-hamakat) bırakılmaz. Kurum, kural, hukuk, ortak akıl, oydaşma/şura sigortaları asıldır.

Siyaset yapmak, Demokratik rejimlerde bir tür hizmet yarışıdır. Din dili ile söyleyecek olursak: “Halka hizmet, Hakka hizmettir.” Sahtekârlık yapmaya, yalan söylemeye, seçmenleri veya muhalefeti düşman yerine koyup “Hile” yapmaya gerek yoktur. Her şeyi kamu önünde aleni olarak tartışmak, “Açık Toplum” olarak demokrasinin erdemidir. İçerde siyaseti, savaş mantığı ile “Hile” olarak yapmak, tek kelime ile ahlaksızlıktır.

3-SONUÇ

1950 sonrasında merkez sağ olarak Menderes, Demirel, Erbakan, siyaseti demokrasi kurallarına göre yapmaya çalıştılar. Oysa Fetullah Gülen (The Cemaat) ve “İslamcılık”, Demokrasiyi alet/araç; ekonomiyi “ganimet”; hukuku sopa; siyaseti de “Hile/Savaş” mantığı ile yapıyorlar. Soru çalma ve mülakat, ganimet ve hile genetiğine dayanır. Türk-Tasavvuf İslamcılığı, Mehmet Âkif’te olduğu gibi, Ayet(Allah)-Hadis-Sünnet(Peygamber), Teoloji-Tartışma(Hikmet-İlim, Örf-Maruf) üzerine değil; N. Fazıl’da olduğu gibi İrfan-Batın, şeyh-şatahat, Veli-İbn Arabi, türbe- torba, tekke-çorba, vakıf-konma, ellem-kullem üzerine kurulmuştur. O, -muhaliflerini kasederek- şöyle demişti:” Ey düşmanım! Sen, benim ifadem ve hızımsın; gündüz, geceye muhtaç; bana da sen lazımsın.” M.Akif’in yazmış olduğu “Safahat” ve “İstiklal Marşı” ise, “Hakka tapan” Anadolu halkının bütünü tarafından coşkuyla hâlâ okumaya devam ediyor.

1-TANIM-TEORİ

İlahi dinin temel kaygısı, Allah’ın sıfatı olan “Hakk” ın yani ahlakın insanlar arasında tahakkukudur, hakkaniyet ve hukuktur. Tanrı, hukukta yatar ve ona yaslanır. Allah’ın ve insanların düşmanı olan Şeytan ise, daha ziyade siyasette yatar ve ona yaslanır(Tağut). Kur’an’ın tanımlaması ile “Emanet” (4/58)ve “Emr”(42/38); Aristo’nun tanımlaması ile de “Pratik Ahlak” olarak siyaset, toplumun güvenliğini(emniyet) refahını(iktisat) ve huzurunu(adalet) sağlamaktır. Siyaset, şeytanlık olarak, öteki insanlara, toplumlara, devletlere karşı “Tuzak Kurmak” değil; kurulan “Tuzakları Bozmak” ve boşa çıkarmaktır. Allah da, aynı şeyi yapar(3/54, 8/30,13/42…). Sünnilik, “İlm-i Siyaset” kavramı ile siyaseti, – Hz. Ali’nin tersine- “Pratik Ahlak” olarak değil; “Tuzak Kurmak” olarak kodlamıştır.

Hukuk, toplumdaki bireylerin bireysel onur, özgürlük ve özel mülkiyet gibi “İnsan haklarının” kollektif organizasyonudur. İnsanlığın yazılı hukuka ve bunu uygulayacak kamusal bir güce(Devlet) ihtiyaç duymasının nedeni, doğasında olan zorbalık ve gasp eğilimlerini, bireysel vicdanın yani dinin/ahlakın da önleyememe ihtimalidir. İnsanlık tarihi, bunun şahididir. Diğer taraftan yazılı “Kanun” da, hukukun/adaletin tecellisi/tezahürü olmaya bilir. Muktedirler, soygun/gasp ve zorbalık/zulmü de, “Yasal” hale getirilebilirler. Yasa, çalınan minarenin(cesarete bak!) “kılıfı” , zorbalığın kadife giydirilmiş “sopası”, çobanın “köpeği” olabilir. Hukukun böyle olmaması için yani insafın, hakkaniyetin ve adaletin tecellisi(mizanı-mihengi-mısdakı) olması için, bireylerin ortak menfaatine/maslahatına ve toplumun maşeri vicdanına dayanması ve ondan onay alması, saygı uyandırması gerekir.

2-TARİH: FETVA

Kanunları, imparatorluk dönemlerinde genellikle kırallar, padişahlar, sultanlar, halifeler ve vezirler ihdas ederdi. Hammurabi Kanunları, Roma Hukuku, Osmanlı Kanunnameleri…gibi. Fransız Devriminden sonra, Hukuk yapımı, parlamentoya veya ilmi/uzman heyetlere devredildi. Osmanlıda üretilen “Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye”, “Hukuk-i Aile Kararnamesi”, “Arazi Kanunnamesi” ve “Kanuni Esasi”, bu tarzda yapılan “Hukuki” düzenlemelerdir. İslam tarihinde İmam Malik’in derlemiş olduğu ve Medinelilerin uygulamalarını içeren “el-Muvatta” adlı eserini Abbasi Halifeleri Ebu Cafer El-Mansur, Mehdi Billah ve Harunurreşid, ülke topraklarında herkesi bağlayacak bir hukuk kodu yapma taleplerine, müellif karşı çıkmıştır. Gerekçesi ise, bireysel ve yerel olan hükümlerin umumileştirilmesinin, herkes için“Hukuk/Adalet” sağlama kapasitesinin zayıf olacağı ihtimali idi.

Filistin kökenli Amerikalı akadenisyen Wail Hallaq, “İmkânsız Devlet” adlı kitabında Ulemanın bireysel içtihatlarına ve “Fetva”larına dayanan Fıkh’ın, Ulus Devletler tarafından yürürlüğe konulan ve herkesi bağlayan kamu “Hukuk”undan daha ahlaki ve özgürlükçü olduğunu savunmuştur. Benzer bir görüşü Alman düşünür Jürgen Habermas, “İletişimsel Eylem” teorisi ile savunduğu bilinmektedir.

Bu yaklaşım, bir yanı ile doğru; diğer yanı ile büyük tehlikeler barındırmaktadır. Şöyle ki, Yasanın/kuralın, bütün tekil durumları bünyesine alamaması açısından; her tekil durumun hükmünün/yargısının tekil olması gerektiği açısından hakkaniyete/hukuka, adalet idesine/ilkesine uygundur. Ancak, “Fetva” nın, onu verenin sübjektif vicdanına dayanması ihtimali ile birlikte; içgüdülerine, hevasına, arzusuna, korkusuna, çıkarına, içgüdülerine ve güç istencinden kaynaklanması ihtimali açısından da, son derece tehlikelidir. Fetva’nın etkilediği kişi sayısı arttıkça, risk de artmaktadır. Oysa kural/yasa/kanun tecrübelerden, tekrardan süzülerek geldiği için, yanlış olma ihtimali daha zayıftır. Mecelle’de “Örf”ün, “Kanun” gücünde sayılmasının esprisi budur. Umumi olan yasanın yukarda bahsedilen riskini telafi etmek için, Hukuk Devletlerinde Hâkimlere tekil durumun kural ile ilişkisini “Yorumlama/Nesâfet Yetkisi” verilmiştir. Adalet idesi, eşitlik ile farkın/tekilliğin yerini ve dengesini kurma/bulma sanatı/meziyeti/hüneri ve becerisidir. İslam toplumlarında herkesi bağlayan yazılı hukukun olmaması, yani sürekli “Fetva”nın egemen olması, pratikte(ahlak-hukuk-siyaset) “Kitabına uydurma” ve “Hile-i Şeriyye”nin yaygınlaşmasını doğurmuştur.
Avrupa’nın geliştirmiş olduğu “Kuvvetler(Yasama-Yürütme-Yargı) Ayrılığı” ilkesi, hukuk ve adalet idesi açısından son derece önemlidir. Bunun gerekçesi, bünyesinde şeytanlık(güç istenci/istiğna) barındıran siyasetin şerrinden, bünyesinde Rahmanilik barındıran hukuku korumaktır. Bu ilke, -dinden veya ahlaktan değil- Batı’nın –ve insanlığın- kanlı tarihinden süzülerek elde edilmiştir ve evrenseldir.

Türkiye toplumu, Saltanat rejiminden Cumhuriyet rejimine toplumsal konsensüs ile değil; zor/devrim ile geçmiştir. Yeni devletin 1924 deki “Anayasa” sı, Meclis tarafından yapılmıştır. Ancak Devrimciler, bu Anayasayı ilga ederek, kendileri yeni bir Anayasa yapmış ve Avrupa devletlerinden Ceza, Miras, Medeni, Borçlar….hukuku iktibas etmişlerdir. Bu durum, muhafazkârlarda bir içerleme-uçuklama yaratmıştır. Devrimciler, bir yandan Batıyı taklit etmeye çalışırken; diğer taraftan da hukuk/anayasa tanımazlıkları, “Darbe”lerle cumhuriyet tarihinde devam etmiştir.

Şimdilerde, 2000lerden sonra tedrici olarak iktidarlarını pekiştiren muhafazakârların ise, hukuk tanımazlıklarının iki farklı kaynağı/saiki mevcuttur: Birincisi, yakın tarih ve rövanş tutkusu/duygusu; ikincisi ise, “Fetva” genetiğidir. Yani “Kitabına uydurma” ve “Hile-i Şeriyye”.

3-SONUÇ

Türkiye, böyle devam edemez. Rüştüne erip, adam gibi “Hukuk” yapmasını ve ona uymasını öğrenmek zorundadır. Hukuk tanımamak veya sahtekârlıkla etrafını dönmek/dolanmak, maharet/marifet/meziyet değildir. Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde “Hukuk” yapmayı öğrenmeye başlamıştık. Araya “Devrim-Düşmanlık” girdi. Son yirmi küsur senedir de bunun rövanşı alınıyor. Yeter artık. Herkesin aklını başına toplama ve medeni bir toplum kurma sorumluluğu ile karşı karşıyayız. Ya bunu yaparız; ya da boğuşmaya-dalaşmaya devam ederiz. Niye devam ediyoruz? Biz, it oğlu it miyiz?

1- HARBİN/HİLENİN KUCAĞINDA DOĞUM: İSLAM

İslam, 23 senelik bir “İç-savaş (Mümin-Kafir, Mümin-Münafık, Hizbullah-Hizbuşşeytan….)” sürecinde doğdu. Hz. Muhammed’in ölümünden, Muaviye’nin intikam , ihanet ve zorla hakimiyetini kuruncaya kadar da, iç savaş/”el-Fitnetu’l-Kübra” olarak (Ridde, Cemel, Sıffın, Harre….) devam etti. Abbasi İhtilali de, bir iç savaştı. Siyaset, Nazi filozofu Carl Scmith’in kavramsallaştırması ile defacto “Dost-Düşman” kavramsallaşması üzerine kurulu idi. İslam, Araplar’ın çöl coğrafyasında yüzlerce yıllık süre içinde oluşmuş şiddete teşne olma, kabilecilik ve çapulculuk tabiatlarını geriletemediği için; islam’ı çevrelerine anlaşmalar(Feth Suresi/48) ile barış içinde tebliğ etme yerine; komşuları ile de işgal, gasp, talan, ganimet uğruna savaşa giriştiler. Siyaset, “savaş” olarak icra edilince; bu iç ve dış savaşlarda/siyasette Arapların bu işte uzmanlaşmış dört tane “Dâhi” leri vardı: Muaviye, Amr ibn As, Muğire b. Ş’ube ve Ziyad b. Ebih. Bu bağlamda “dahi” -icat çıkaran veya sanat eseri yaratan değil-; kurnaz, hilekâr, kurt, çakal siyasetçi demekti.

2- KUR’AN VE AHLAK OLARAK SİYASET

Real politik bu olmasına rağmen; Allah, Kur’an’da siyaseti “Harp/Hile” üzerine değil; barış ve anlaşma üzerine kurmak istiyordu. Peygamberimizin dediği gibi: “Harp,- siyaset değil- hiledir”. Tamam, doğru. 60. Mumtehine suresinin 7-9 ayetleri, siyasetin neyin üzerine kurulmasının gerektiğini, sarih bir şekilde ortaya koyar: “ Allah, gerektiğinde sizinle düşmanlarınız arasına bir sevgi koyabilir; Allah, her şeye kadirdir, affedicidir, rahimdir. Allah, dini aidiyetinizden dolayı sizinle savaşmamış; sizi yurtlarınızdan zorla çıkarmamış (gayri müslim) kimselere iyilik etmenizden, onlara adil davranmanızdan sizi men etmez.

Allah, adil davrananları sever. Allah, ancak, sizinle dini aidiyetinizden dolayı savaşan, sizi yurtlarınızdan zorla çıkaran veya çıkarılmanız için destek verenleri dost edinmenizden meneder. Kim, onları dost edinirse; işte onlar, zalimlerin ta kendileridir.” Allah, iç ve dış siyasetin daima ahit/akit, misak(“Toplum sözleşmesi”) üzerinden adalet prensibine bağlı olarak yürütülmesini ister. “Zalimlerden başkasına düşmanlık yoktur.”(2/193). Yahudi Kıralları Davut ve Süleyman’ı da, bu bağlamda Müslümanlara “örnek” olarak gösterir(37/15,27/16,38/30-34…). Hz. Muhammed de, Medine’ye hicret ettikten sonra, oranın Yahudi, Müşrik ve Müslüman kabileleri ile ortak sorumluluk ve haklarını belirleyen(Ümmet) bir anlaşma(ahit/akit/misak) metni oluşturmuştur(“Medine Sözleşmesi”). Yönetim, ilke olarak “Şura”(3/159, 42/38) ile, sorumluluklar ehliyet/liyakat ilkesine göre dağıtılır(4/58) ve adalet/hukuk ile icra edilir. Devletin/yönetimin dini adalettir.

Bu siyaset içeriğini, ahlak felsefesini, Yunan felsefesinin genetik özü olan aynılık/kendiliğin ontolojik emperyalizmi yerine; “Başkası” ve onun insani dolayımı olan “Yüz” üzerine kuran E.Levinas’ın “Radikal Çokluk” kavramında da buluruz. Totaliterlik veya konsensüs, “Başka”sını aynıya/kendine emerek onu yok etmektir. Daimi “ötekilik” ise, özgürlüğün penceresi olarak daima açık kalır: “ Radikal çoğulculuk, bir araya geldiğinde, daha büyük bir bütünlük içerisinde, aynılaşarak kapsanamayan bireylerin oluşturduğu birçokluğu ifade eder. Çokluğu oluşturan bireylerden biri, diğerinin olumsuzlanması olduğunda, birleşerek bir bütünü oluşturabilirler. Oysa Radikal çokluk, tümlenmenin imkânsızlığıdır. Çünkü, öznenin, bir diğeri tarafından olumsuzlanması yüzünden değil; sonsuz bir fazlalık, sonsuz bir uzaklık ve radikal mutlak başkalık yüzünden tümlenme imkânsız hale gelir. Savaşta, varlıklar bir bütüne ait olmayı reddederler.

Toplumu reddederler, yasayı reddederler; hiçbir sınır, bir varlığı diğeri yüzünden durduramaz veya onları tanımlamaz. Kendilerini bir bütündeki yerleri ile değil, kendi benlikleri ile tanımlayarak bütünü aşan konumları ile onaylarlar.” (Emmanuel Levinas: Sonsuza Açılan Yol Benliğimizin Ötesindedir. Haz: Melis Uygur Biibika. İst. 2025. S 100). Özetle Platon-Aristo ve Farabi’de olduğu gibi, Kur’an’da da siyaset “Pratik Ahlak”tır. Filozoflarınki “Site/Medine” devletinde; Kur’an’ınki ise, bütün bir yeryüzünde.

3- SALTANAT VE SİYASET

Oysa Müslüman toplumlarda yönetim, Muaviye ile birlikte tek kişiye/aileye tapulanmıştır(Saltanat/Meliklik). Gayri müslimler “ikinci sınıf(zımmi)” vatandaş olarak görülmüş ve Müslüman muhalifler ise, maslahat/zaruret/rahmet olarak değil; “Fitne-Fesat” olarak kodlanmıştır. Dolaysıyla siyaset, tarih boyunca “Harp-Hile” olarak icra edilmiştir.

4- DEMOKRASİ VE SİYASET

Demokrasi teorisi, siyaseti –içerde. İG- savaş ve hilekârlık olmaktan çıkararak barış içinde aleni bir “yarış olarak kurmuştur. Toplumu-devleti yönetmek için iktidar kadar muhalefet de meşrudur. Nasıl yöneteceklerini “Parti programı” olarak halka anlatırlar; halk da, tercihini yapar. İktidar, silaha ve savaşa başvurmadan, kansız bir şekilde değiştirilebilir. Hukuk Devleti, Kuvvetler (Yasama-Yürütme-Yargı) Ayrılığı, Anayasal Vatandaşlık ve Laiklik, bu yönetim tarzının bileşen kavram ve kurumlarıdır. Batı toplumları, dış siyaseti savaşın silahsız olarak hile ile(diplomasi-istihbarat) devamı olarak görmeye devam etmişlerdir (Makyavalizm). Burjuva sınıfının, demokrasiyi manipüle etme teşebbüslerine karşı işçi sınıfı, siyasal ve sendikal hareketler ile mukabelede bulunmuştur.

M. Kemal ve arkadaşları, Kurtuluş Savaşından sonra, siyaseti “Devrim” yani zor/savaş mantığı ile yaparak, eski rejimi(Hilafet-Şeriat-Tarikat) ilga ederek, yerine cumhuriyet rejimini kurdular. Muhalefeti bastırmak için de “Darbe” geleneğini sürdürdüler. Demokrasiye geçildikten sonra, muhafazakâr-sağcı muhalefet, Demokrasi kurallarına uyarak siyaset yapmaya çalıştı.

5-TÜRKİYEDE HARP/HİLE OLARAK SİYASET

Şair Mehmet Akif, “Safahat” adlı manzum eserinde, Osmanlı toplumunu ve devletini çöküş noktasına getiren Türk-Tasavvuf Sünniliğini eleştiriye tabi tuttu. Said Nursi de “Risaleler” adlı külliyatı ile kendince Sünni ilahiyatı estetize etmeye çalıştı. Her iki şahıs da, Devrimciler tarafından mağdur edilmiş olmalarına rağmen; devlete/yönetime karşı hilekâr-düşmanca bir tavır takınmadılar. Benzer tutumu, düşünür Nurettin Topçu ve şair Sezai Kararkoç’ta da görmek mümkündür. “Sultanu’l-Şuara” olarak anılan N.F.Kısakürek ise, devrimcilere karşı sert-düşmanca bir sövgü dili(müstevlilerden beter, kubur fareleri, maymun….) ile onları eleştirdi. Devrim, muhafazakârlarda bir travma yaratmıştı. Yetmişli yıllarda Türkiye’nin “Daru’l-Harp” olduğunu söyleyen bazı katı muhafazakârlar, “Daru’l-Harp Fıkhı” nın uygulanmasını savunurlardı. “Milli Görüş”, “Hizmet Hareketi” ve Ak Parti, bu travmanın(N.F. Kısakürek) değişik kristalleşmeleridir.

1980 ihtilalinden sonra muhafazakârlar, siyaseti “fiili savaş” olarak değil de; o savaşın bir niteliği olan “Hile-Takiyye” ile özdeşleştirdiler. Devleti ele geçirmek için Fetullah Gülen “Hizmet Hareketi” diye sivil/legal bir oluşum ile devlete sızmaya başladı(“Paralel Yapı”). İki binlerden sonra kurulan AK Parti de, bu hareketle işbirliği içinde siyaseti, iktidar olmaktan “muktedir” olma aşamasına geçmek için “Hile” olarak yapmaya başladı. Sonunda Fetullah, aynı hileyi/savaşı (Darbe girişimi) İktidara karşı yapmaya kalkıştı ve “FETÖ” oldu. Çünkü, siyasetin “Harp” olduğu bir teolojik/kültürel gelenekten geliyordu. İmdi, siyaseti “Hile” olarak yapmaya başladığın andan itibaren, “muhaliflerini” de otomatik olarak “düşman” olarak görmeye başlarsın. Siyaset, hile/savaş olarak görülmeye başlanıldığı andan itibaren “Hukuk/Kanun”, kendinde amaç/gaye (adalet) olmaktan çıkıp; siyasetin aracı/aparatı/iti olmaya başlar. Oysa Demokraside, Hukuk Devletinde siyaset, eşit vatandaşlar arasında ve barış içinde bir “Yarış” olarak “aleni” ve “denetleme” ilkelerine göre yapılır. Bugün Türkiye’nin temel sorunu, Devrimin muhafazakârlarda doğurduğu travmanın henüz atlatılamamış olmasıdır.

Son dönemlerde kiralarda, gıda ve emtia fiyatlarında enflasyonla orantılı olmayan bir artış yaşandı. Bunu, ev sahiplerinin ve esnafın “Fırsatçı”lığı olarak niteleyip ahlaksızlık olarak eleştirdik. Fırsatçılık özü itibari ile hakkaniyete uygun olmayan, fahiş fiyat artışı, kurnazlık, ne pahasına olursa olsun başarı, acımasızlık, “Acırsan, acınacak duruma düşersin” anlayışıdır. Fakat kimse, bu davranışın, bu kadar yaygınlaşmasının kaynağını sorgulamadı. Ben, bunun, Türkiye’de yirmi küsur yıldır yapılan siyaset tarzının, halka sirayeti olarak görüyorum. Gel ki halkımızın genetiğinde fırsatçılık biraz vardır: “Salla başını, al maaşını”, “Nerde beleş, orda yerleş.”, Bedava pekmez, baldan tatlıdır.” gibi deyimler, bu gerçeği ortaya koyar. Trafikte sürekli şerit değiştirmeyi itiyat haline getiren; mevsimlik fiyat indirimlerini “Vurgun” diye reklam yapan bir zihniyet, fırsatçıdır.

Kartalkaya otel yangınından sonra 400 TL olan yangın tüplerinin birden 700TL ye fırlaması, fırsatı “ganimet” e çevirme becerisidir. İcat çıkarma(S. Bayraktar örneğinde olduğu gibi), üretim, emek ve ticaret yerine; yağma-talan-ganimet kültüründen/itiyadından geliyor oluşumuzdan dolayı Belediyeciliği, imar ve inşaatı, şehirciliği, madenciliği “köşe dönme/ganimet” vesilesi yapmamızı doğuruyor.

Olayın doğru anlaşılması için, el an yapılan siyasetin genetiğini çözümlemek gerekir. Bunun için de yakın tarihe bakmamız gerekir Kültür Devrimi, tarihte çok az sayıda siyasetçinin ve ülkenin teşebbüs ettiği “skandal” düzeyinde bir eylemdir. Fransız Devrimi (Jakobenler), Çin(Mao)in kültür devrimi ve Rusya’nın (Lenin-Stalin) kültür devrimi. Bir de bizimki. Türk kültür devrimi, işlevi bitmiş bir çok kurumu tasfiye etme girişimi olduğu gibi; aynı zamanda halkın kurucu kimliğini oluşturan bazı dinsel değerlere (zülfiyare) dokunmuştur. Diğer devrimler neyse de; kimliğin kor unsurlarına ikna yolu ile değil de, zorla dokunmak, halkta doğal olarak bir içerleme-uçuklama doğurmuştur. Şapka giymediği gerekçesiyle bir âlimi asmak, aklın alacağı bir şey değildir. Devrimciler, başlangıçta kurdukları “İstiklal Mahkemeleri”, daha sonraki “Yassıada Yargılamaları” ve yaptıkları “Darbeler” ile muhaliflere “iç-düşman” muamelesi yapmışlardır.

Türkiye’nin tarihinde “Hukuk”, büyük ölçüde hakkaniyetin tezahürü değil; devrimcilerin ve onlardan rövanş almak isteyenlerin siyaset yapmak için aracı/aparatı/sopası/iti olmuştur: “Kanun/Kararname Devleti”. Oysa “Hukuk”, maşeri vicdanın kahir ekseriyetinin ikna olduğu, itminan bulduğu sığınaktır.
N. Fazıl Kısakürek, yazılarında ve şiirlerinde Devrimcilerin yaptıklarını “Müstevli”lerden daha beter olarak görüp onlara karşı “kin”ini canlı tutmayı önerir. Devrimcileri “Kubur fareleri” ne ve “Maymun”lara benzetir. Hasılı o da devrimcileri, muhafazakâr halk yığınlarına “iç-düşman” olarak lansa eder.

Türkiye’de Devrimin böylesine bir travmaya dönüşmesinin nedeni, yapılan değişikliklerin, devrimcilerin gözünde tümünün doğru, çağdaş, işlevsel ve ileri adımlar olduğu inancı; muhafazakârların nezdinde ise, devrimden önce var olan kavram, kurum ve geleneklerin (şeriat, tarikat, hilafet) tümünün doğru, iyi, olması gereken ve kutsal olduğu inancıydı. Her iki tarafın entelektüel ve aydınları, içinde bulundukları dogmatik kuyudan çıkıp veya kaleden inip; birbirleri ile müzakere ederek, ortak bir bileşen/sağduyu yaratamadılar.

Sayın Erdoğan, Necip Fazıl’ın sadık bir takipçisidir. Siyasi ideolojisini büyük ölçüde Necip Fazıl’ın fikir ve hamaseti oluşturur. Siyaset ise, Sünni gelenekte savaş, hile, (Harp, hiledir; siyaset, savaştır) kurnazlık, kumpas, pusu, takiyye, yalan… olarak görülür. “İlm-i siyaset”in anlamı “Hile”dir. Doğruyu doğrudan söylememe ve yapmamadır. Sünniliğin siyasal babası Muaviye, Makyavelli’nin önde gidenidir. Siyaset, uzun süredir böyle bir anlayış ve psikoloji ile yapılınca; bu durum, kendiliğinden vatandaşa sirayet eder. Zira ”Hal, sâridir.” Araplar, İranlılar veTürkiye toplumu, tarihsel-kültürel olarak öndere, hakana-kağana, padişaha, sultana büyüğe, imama bakar ve ona bağlıdır: “En-Nas, ala din-i mülukihim=İnsanlar, yöneticilerin dinine bağlıdır.” “Balık, baştan kokar”, “Başın sağolsun”, “Baş, başa bağlıdır; baş da Allah’a”, “İmam, bilmem ne yaparsa; cemaat da, bilmem ne yapar.” Siyaseti “fırsatçılık” olarak yapanlar, ekonomik alanda vatandaşın kendilerini yansılamasını eleştirme hakları yoktur.

İslami açıdan meseleye bakacak olursak, dış siyaset, toplumun güvenliğini sağlamak ve “Biz”im için kurulan tuzakları boşa çıkarmaktır. Başkalarını tuzağa düşürmek, saldırganlık, gasp, işgal ve sömürü haramdır. İç siyaset ise, toplumun refahını ve adaleti temin etmektir. Siyaset, “din dili” üzerinden değil; adalet, maslahat üzerine kurulur. Devletin dini adalettir. İçerde ve dışarda “Biz ve Öteki” ayrımı, iman-küfür üzerinden değil; adalet ve zulüm üzerinden kurulur. Rahmani siyaset, Rahman olan Allah’ın inanan ve inanmayan kullarına adaletle muamele ettiği gibi muamele eder. Hukuk ile siyaset arasında şöyle bir ayrım yapılabilir. Hukuk, Rahmaniliğin yeryüzünde tecellisidir. Siyasete gelince, elbette siyaset, zorunlu bir faaliyettir. Ancak dikkat edilmediği takdir de Şeytanlık ve Tağutluğa kolayca kayabilir. Hatta şeytan, bu işi “Allah” ile aldatarak yapar (31/33, 35/5, 57/14).

Demokrasilerde siyaset, “rekabet ve yarış” olarak icra edilirken; etnik, dinsel ve ideolojik toplumlarda “dost-düşman” ve “hain-vatansever” jargonları ile yürütülür. Türkiye, ikinciden birinciye henüz evirilemedi.
Vatandaşlık düzeyinde “Narin Cinayeti”, Sağlık sektöründe “Yeni Doğanlar Çetesi”, Turizm sektöründe “Kartalkaya Otel Yangını”, Siyasette “Sinan Ateş Cinayeti”… örnekleri Türkiye’de “fırsatçılık” olarak siyaset ve ekonominin geldiği yeri gösterir: İhmal, inkâr, inat, insafsızlık.

Sonuç olarak, -yeri geldiğinde- kendimiz ve biz aleyhine de olabilecek, hakkaniyete/hukuka/adalete dayalı yeni bir “Kendi” ve “Biz” oluşturamadığımız sürece, burnumuz pislikten çıkamayacak.